The Quba protests the day after tərcüməsi - Quba etirazları barədə bir gün sonra translation

This article appeared on azadliq.org yesterday.  It is a firsthand account of the protests that broke out in Quba after the governor of the province called the citizens of Quba traitors in a clip that was posted to youtube. Thousands of protestors gathered and burnt down Rauf Həbibov's two private homes, one of which was still under construction, as well as his official headquarters.  The governor was subsequently sacked by President Aliyev.  It remains to be seen what political significance the protests will have on the rest of the country.  Thus far things seem quiet.  The portions I am uncertain about are highlighted in blue.

Quba etirazları barədə bir gün sonra İlqar Rəsul Martın 1-də Qubada kütləvi etiraz aksiyası keçirildi. Özlərini təhqir olunmuş hesab edən rayon sakinləri dövlət qurumlarına tabe olmayıb əvvəl icra hakimiyyətinin binasının bir hissəsini, sonra da icra başçısı Rauf Həbibovun şəhərdəki və kənddəki evlərini yandırdılar. Etirazçıların əsas hissəsi-minlərlə insan başçının şəhərin Heydər Əliyev prospektindəki evinin qarşısına toplaşmışdılar.  Ərazidə kifayət qədər daxili qoşunlar və polis olsa da onlar əsasən baş verənləri müşahidə etməklə kifayətlənirdilər. Etirazçılar həyətdəki yarımçıq tikililərin, hasarların üstünə çıxıb «Azadlıq», «İstefa», «Quba» və sair şüarlar səsləndirirdilər. Yanan evin tüstüsü ətrafı götürmüşdü. Bir qrup gənc icra başçısının həyətində hələ tikilib qurtarmamış yeni evin üstünə qalxaraq ora Azərbaycanın bayrağını sancdılar. Onlar bunu öz qələbələrinin təsdiqi kimi dəyərləndirirdilər.  POLİSİN MÜŞAHİDƏÇİLİYİ... Aşağıda isə daxili qoşunlar və polis əhalini odda yanmaqdan, mümkün partlayışda xəsarət almamaqdan qorunmağa çağırırdılar. Başqa heç nə. Adətən istənilən aksiyanı uğurla dağıdan Azərbaycanın güc strukturları burada nədənsə öz bacarıqlarını nümayiş etdirmirdilər. Halbuki, aksiyanı dağıtmaq üçün onların ciddi əsasları var idi. İcra başçısının evi getdikcə daha çox alovlanır, qonşu evləri də təhlükəyə məruz qoyurdu. Eləcə də minlərlə etirazçının başqa radikal qərarlar qəbul edə biləcəkləri də istisna deyildi. Amma nəinki aksiyanı dağıtmağa, heç yanan evi söndürməyə də ciddi cəhd edilmirdi.  Hasarın üstündə Fövqəladə Hallar Nazirliyinin iki əməkdaşı gözə dəyirdi. Onlar da arada bir evdən qalxan alova bir az su vurduqdan sonra dayanıb nəsə düşünürdülər.  Bir sözlə, polis və digər strukturlar camaatla birgə dayanıb evin necə yandığını seyr edirdilər. Ərazidə yanğınsöndürən maşınlar yox idi. Sakinlər deyirdilər ki, bir qrup etirazçı küçənin başında yolu kəsib yanğınsöndürən maşınları ora buraxmır.  ...HƏRƏKƏTSİZ ƏSGƏRLƏR Amma nədənsə yanğınsöndürən maşınların buraxılmadığı əraziyə aksiyada saxlanıla biləcək adamların yığılması üçün nəzərdə tutulan xüsusi avtobuslar çox asanlıqla daxil olub öz zamanlarını gözləyirdilər.  Bir neçə saatdan sonra artıq aksiya iştirakçıları səkiyə qədər kənarlaşdırılmışdılar. Bayaqdan şüarlar qışqıran, icra başçısının evinin əşyalarını çıxardıb küçəyə tökən kütlə, indi yolun kənarında-səkidə müşahidəçi mövqeyində dayanmışdı. Aksiya iştirakçılarının qarşısında düzülmüş qalxanlı, dəyənəkli əsgərlərdən başqa küçə boyu düzülən maşınlarda da yetərincə əsgər var idi. Amma hamısı hərəkətsiz.  Rayonda internet işləmirdi. Hansı internet kluba baş çəkdimsə, ya bağlı idi, ya da şəbəkə yox idi. Niyə belə olduğunu soruşanda deyirdilər ki, dünən axşamdan-yəni aksiyadan bir gün əvvəldən internet yox dərəcəsindədir. Eyni sözü mənə internet kursları təşkil olunan ofislərdə də dedilər.  POLİSİN XƏBƏRDARLIĞI Bir neçə saat sonra artıq icra başçısının evinin yanmasını seyr etməkdən yorulmuş aksiya iştirakçılarının böyük bir hissəsi Quba rayon polis şöbəsinə tərəf axışdı. Xeyli məsafə qət etməli olan aksiya iştirakçılarına yenə də heç kim mane olmurdu. Daxili qoşunların əsgərlərini daşıyan hərbi maşınlar sakitcə onların ardınca eyni istiqamətdə gedirdilər. Yenə də müşahidəçi qismində. Əhali polis şöbəsinə səhər aksiya zamanı saxlanılanları azad etmək üçün gedirdi. Getdilər, çatdılar və tələblərini də dedilər. Onları qarşılayan polis şöbəsinin yüksək rütbəli əməkdaşları əvvəl dağılışmalarını xahiş etsələr də, sonradan etirazçılara ciddi xəbərdarlıq da etdilər: «Ağlınız İcra Hakimiyyətinin binasına, yaxud başçının evinə getməsin. Bura bizim evimizdi, artıq hərəkət olsa, hamınızı bir -bir yığıb içəri salacağıq».            Aydın görünürdü ki, polis etirazçılarla istədiyi vaxt xahiş, istədiyi vaxt tələblə danışa bilir.  CAVABSIZ SUALLAR Onu da deyim ki, belə situasiyalarda bir sıra suallar cavabsız qalırdı: Doğrudanmı Qubada ilk baxışdan göründüyü kimi vəziyyət nəzarətdən çıxmışdı, ya əhali lazım gəldikdə idarə edilə bilirdi?  Şəhərdə heç bir xüsusi vəziyyət hiss olunmur, hansısa postlar gözə dəymirdi. Halbuki, aksiya ilə bağlı şəhərə kənardan xeyli qüvvə cəlb olunduğu göz qabağında idi və bu proses davam edirdi. Polis şöbəsinin yaxınlığında aksiyaya qarşı qoyulacaq maşın, texnika da yetərincə idi. Və sonradan məhz onların vasitəsilə etirazçıları polis şöbəsinin yaxınlığında istənilən məsafəyə qədər uzaqlaşdırdılar da.  Bütün bunların fonunda mediaya mümkün qədər şərait yaradılır, çəkilişlərə mane olunmurdu.  NİYƏ ZİYA MƏMMƏDOV? Aksiya iştirakçıları, eləcə də polisin dilindən arabir deputat Vahid Əhmədovun və nəqliyyat Naziri  Ziya Məmmədovun adları eşidilirdi. Hər iki şəxsin rayonda olduğunu bilməyən yox idi. Amma bu məsələ də xarakter etibarı ilə açıq qalan sualların sayını artırırdı:   Əgər Vahid  Əhmədov Qubadan deputat seçildiyi üçün belə bir vaxta özünü rayona çatdırmışdısa, bəs nəqliyyat naziri Ziya Məmmədov hansı səbəbdən orada idi? Hansı rəsmi əsasla nazir Qubada baş verənlərə səbəb olan hadisəyə görə əhalidən üzr istəyirdi? Axı camaatın dediyinə görə, onları icra başçısı təhqir etmişdi.  Nədən prezident belə bir qısa zamanda Quba rayon icra başçısını vəzifəsindən azad etdi? Axı ölkənin digər rayonlarının da icra başçılarından yetərincə narazılıqlar var.  QUBALILARI MEYDANA ÇIXARAN AMİL Qubalılar deyirdilər ki, onların heysiyyəti ilə oynamaq olmaz. Hökumət vətəndaşına sahib çıxmasa xalq özü məsələni çözəcək.   Doğrudanmı hakimiyyət Qubada geri çəkildi?  Qubalılar həmin gün öz bayraqlarını-yəni Azərbaycanın bayrağını icra başçısının evinin üstünə sancmaq istədilər və sancdılar. Maraqlıdır, görəsən bunu bacarmaqda onlara kömək edən hansı amil idi? İcra başçısının işlətdiyi ifadələr, istənilən vaxt sıradan çıxardıla bilən internet, polis şöbəsinin qarşısından kənarda aksiyaçılarla mülayim davranan polis, ya illərdir yığılıb qalan sosial problemlər? Amma hansı səbəbdən olursa olsun, martın birində Qubada kimin qalıb, kimin gedəcəyini hakimiyyət yox, yerli əhali diqtə edirdi... Yəni sakinlər açıqca deyirdi ki, icra başçısı vəzifəsindən getməsə sakitləşən deyillər. Və sonda belə də oldu...

The Quba protests the day after İlqar Rəsul On March 1 a mass protest took place in Quba. Residents of the region who considered themselves insulted disobeyed state agencies and set on fire a portion of the executive authority building as well as the city and country homes of the governor, Rauf Həbibov. The majority of the protestors gathered by the thousands across from the governor’s city home on Heydər Əliyev Avenue. Even though there were enough internal affairs officers and police they settled for being witnesses to the events. The protestors climbed on top of the walls and the half-finished construction and shouted slogans of “Freedom,” “Resign,” and “Quba.” The smoke of the burning building could be seen in the vicinity. One group of young people planted an Azerbaijani flag on top of the still unfinished new house inside the courtyard. They assessed this as confirmation of their own victory. THE POLICE OBSERVE... At this point the internal affairs officers and police were called in to prevent possible injuries in the outburst and to prevent the area from being set on fire. Nothing else. Normally Azerbaijan’s overwhelming structures of force have successfully concealed their dexterity during any protest  Nevertheless, they had serious grounds to disperse the action. The more the governor’s house burned, the more it imperiled the houses of neighbors. The thousands of protestors could have also decided to use other radical means. But not only did they not disperse the protest they also did not attempt to extinguish the burning houses. Two executives from the Ministry of Emergency Situations could be seen on top of the walls. Occasionally, after tossing some water on the fire rising from one house they would stop and think about something. With one word, the police and other structures united with the crowd stopped and contemplated how the house was burning. There were no firetrucks in the area. The residents said that a group of protestors at the end of the street blocked the road and would not allow the firetrucks through. ... SOLDIERS WITHOUT ACTION But special buses for transporting protestors arrested at the protest easily entered the area where the firetrucks weren’t allowed and were waiting their own time. Only after several hours were the protestors moved onto the sidewalks. The crowd which was shouting slogans and throwing things from the governor’s house into the street now took up positions as observers on the sidewalk. In addition to the soldiers armed with clubs and shields lining up against the protestors there were plenty of soldiers in the trucks along the street. However, all of them did nothing. The internet was not working in the region. Every internet club I visited was either closed or there was no internet. When I asked why it was like this they said that there has been no internet since yesterday evening – the day before the protest. They told me the same thing at the offices of organizations offering internet courses. THE POLICE'S  WARNING After several hours of getting tired of looking at the governor’s house burning, a large portion of the protestors spilled over to the Quba regional police station. Again the protestors overcame a signficant distance and no one stopped them. The military vehicles carrying internal affairs soldiers were quietly following them in the same direction. Again only as observers. The citizenry was going to the police station to free the people who had been arrested during the morning protest. They went, arrived, and made their demands. Before the superior police officers opposing them asked them to disperse they gave the protestors a grave warning: “This is not the same as the governor’s house or office. Don’t mess with us. This is our house, if something goes wrong we will arrest all of you and hang you up by your guts.” It seemed clear that the police can make either polite requests or demands whenever they want. UNANSWERED QUESTIONS Let me say that in situations like these one type of questions remain unanswered: Is it true that the situation was as it seemed at first glance, that control was lost in Quba or was it that the population was being controlled? One didn’t sense any special conditions in the city, nor were security posts visible. Nevertheless, it was evident that significant forces from outside of the city were engaged in the protest and that this process was continuing. The equipment and the vehicles placed against the protest were sufficient in the areas surrounding the police station. And afterward even with these means they still stayed far away from the protestors near the police station. In the background decent conditions were created for the media and they did not prevent filming. WHY ZİYA MƏMMƏDOV? The names of the occasional deputy Vahid Əhmədov and Transportation Minister Ziya Məmmədov could be heard coming from the mouths of the protestors and the police. Everyone knew that these two were in the region. But this problem with the character of their honor also increased the number of questions that remain open: If Vahid Əhmədov made sure to be in the region during a time like this then why was the transportation minister, Ziya Məmmədov, there? On what official basis did the minister ask for apologies from the population for the causes of the events happening in Quba? After all, according what the crowd said it was the governor who had insulted them. What caused the president to dismiss the governor of the Quba region in such a short period of time? After all, there are sufficient complaints about the governors of other regions of the country. THE FACTOR THAT PROVOKED THE PEOPLE OF QUBA People from Quba were saying that no one could play with their dignity. If the government does not declare itself the supporter of its citizens the people themselves will solve the problem.  Is it true that the authorities retreated in Quba? People from Quba wanted to raise their own flag, in other words, the flag of Azerbaijan, on top of the governor’s house and they raised it. It’s interesting, I wonder what factor helped them in being able to do this? The expressions that the governor used, the internet that can be taken down at any time, the police that treated the protestors near the police station so mildly, or the years of unresolved social problems? But whatever the cause, on March 1 the local population of Quba and not the government decided who would stay and who would go… In other words, the residents were openly saying that if the governor didn’t step down they would not be pacified. And in the end that’s what happened…